Vastenavond, de avond voor het begin van de vastentijd, is een feestelijk moment dat in veel christelijke tradities over de hele wereld met culinaire rijkdom wordt gevierd. Dit moment, vaak gekoppeld aan carnaval, staat bekend om uitbundige maaltijden en symbolische gerechten voordat men zich gedurende veertig dagen onthoudt van overvloedige voeding. In dit artikel duiken we in de betekenis van Vastenavond en de culinaire tradities die ermee gepaard gaan. Als kers op de taart ook een recept voor “Shrove Buns”.
Inhoudsopgave
Wat is Vastenavond?
Vastenavond, letterlijk de “avond voor het vasten”, markeert de laatste dag voor Aswoensdag, waarmee de vastenperiode richting Pasen begint. In de christelijke traditie is de vastentijd een periode van bezinning, soberheid en onthouding, waarbij vlees, zuivel en luxevoedsel traditioneel werden vermeden. Daarom werd Vastenavond de ultieme gelegenheid om van deze producten nog één keer te genieten in overvloed.
Dit feest staat bekend onder verschillende namen, afhankelijk van de regio. In het Engels wordt het “Shrove Tuesday” genoemd, in Frankrijk “Mardi Gras” (Vette Dinsdag) en in Duitsland “Fastnacht”. Elk van deze namen weerspiegelt de culinaire en culturele gebruiken die met deze dag gepaard gaan.
De symboliek van Vastenavond
Naast de culinaire kant heeft Vastenavond ook een diepere symbolische betekenis. Het draait om loslaten en genieten voordat een periode van zelfreflectie en matiging begint.
De uitbundige maaltijden vormen een tegenhanger van de eenvoud die de veertig dagen daarna volgen.
Vanille Madagascar en kruiden 
NOOR & NOOR
The Mastercooks of Belgium
Jeanne Gennar, Coffee with a Soul
Chef & Knife
BIOMARINE composteerbare rietjes
Bulles de Princesse
Restaurant Cédric
Weilandshof
Kyzoe Hosting & Design
Belgische Keurslagers
Culinaire vastenavondtradities in enkele regio’s
De culinaire gewoonten op Vastenavond verschillen per land, maar hebben allemaal één ding gemeen: ze draaien om rijk en vullend eten.
Nederland en België
Hier staan op Vastenavond pannenkoeken, wafels en oliebollen centraal. Deze zoetigheden waren ideaal om restjes boter, eieren en melk op te maken voordat de vasten begon.
Frankrijk
“Mardi Gras” wordt gevierd met beignets en crêpes, die symbool staan voor de zon en overvloed.
Duitsland
Hier eet men op Vastenavond “Krapfen”, een soort gevulde donut, en in sommige streken worden hartige gerechten zoals worst en zuurkool geserveerd.
Italië
In Venetië is carnaval beroemd om zijn “Frittelle”, gefrituurde deegballetjes met rozijnen, en rijke pastagerechten.
Verenigde Staten
De zuidelijke staten vieren “Mardi Gras” met Cajun- en Creools geïnspireerde gerechten zoals “King Cake”, jambalaya en gumbo.
Lees ook deze interessante artikels:
Verenigd Koninkrijk
Hoewel pannenkoeken de bekendste traditie zijn op Vastenavond, worden in sommige streken ook zoete broodjes zoals “Shrove Buns” gebakken. Deze lijken op klassieke Britse tea buns of hot cross buns. Zie verder voor het recept.
Zweden
Hier worden “semlor“ gegeten, luchtige kardemombroodjes gevuld met amandelspijs en slagroom. Dit is een iconische lekkernij op “Fettisdagen”, de Zweedse versie van Vastenavond.
Finland
Op “Laskiaistiistai” worden er “Laskiaispulla” gegeten. Dit is de Finse variant van de Zweedse “semlor”, maar soms met een vulling van jam in plaats van amandelspijs.
Denemarken en Noorwegen
In beide landen worden “Fastelavnsboller” gebakken. Het zijn zoete gevulde broodjes die lijken op de “Shrove Buns”. Ze worden gevuld met slagroom en jam of banketbakkersroom.
In de kijker:
Shrove Buns
Hoewel de naam “Shrove Buns” specifiek Brits is, hebben veel landen in Noord-Europa vergelijkbare zoete broodjes als vastenavondtraditie. Ze symboliseren allemaal het gebruik van rijke ingrediënten vóór de sobere vastentijd.
Deze zachte en licht kruidige broodjes zijn perfect om de laatste voorraad boter en eieren op te gebruiken voordat de vastentijd begint.
Ingrediënten voor 12 stuks
- 500 g bloem (patentbloem of tarwebloem)
- 7 g droge gist (of 25 g verse gist)
- 250 ml lauwwarme melk
- 75 g suiker
- 1 tl kaneel
- ½ tl nootmuskaat
- ½ tl zout
- 75 g boter, op kamertemperatuur
- 1 ei
- 100 g rozijnen (optioneel)
- 50 g sukade of geconfijte sinaasappelschil (optioneel)
- 1 ei + 1 el melk (voor het bestrijken)
Bereidingswijze
1. Voorbereiding van de deeg
- Meng de bloem, gist, suiker, kaneel, nootmuskaat en zout in een grote kom.
- Voeg de lauwwarme melk toe en meng kort.
- Voeg het ei en de zachte boter toe en kneed het deeg ongeveer 10 minuten tot het soepel en elastisch is. Gebruik een keukenmachine of kneed met de hand.
2. Rozijnen en rijzen
- Kneed de rozijnen en sukade door het deeg.
- Dek de kom af met een vochtige doek en laat het deeg op een warme plek 1 uur rijzen, tot het verdubbeld is in volume.
3. Vormen en tweede rijs
- Kneed het deeg kort door en verdeel het in 12 gelijke stukken.
- Vorm er bolletjes van en leg ze op een met bakpapier beklede bakplaat.
- Dek ze af met een doek en laat nog 30-45 minuten rijzen.
4. Bakken
- Verwarm de oven voor op 180°C (boven- en onderwarmte).
- Klop het ei met de melk los en bestrijk de bolletjes hiermee.
- Bak de buns in 15-18 minuten goudbruin.
5. Afwerking
Laat de broodjes afkoelen op een rooster.
Serveer ze met boter en honing, confituur of banketbakkersroom en slagroom.
Ken je de 8 typische wijnen uit de Elzas?
De meeste wijnen uit de Elzas worden vernoemd naar de druiven waarvan ze zijn gemaakt. Elke druif heeft een eigen...
Correct sushi eten. De 5 basisregels van chef Naomichi Yasuda
Heel wat mensen zijn er zich niet van bewust, maar er bestaan regels over hoe je correct sushi moet eten....
Een Luxemburgse feestzaaluitbater blikt terug op 40 jaar feesten
Na een carrière van maar liefst 40 jaar in de horeca, van 1978 tot 2018, heeft Jean-Claude Wagner, een gepensioneerde...
Familietraditie
Maria, een 65-jarige vrouw uit Kent, deelt haar herinneringen aan Vastenavond uit haar jeugd:
Vroeger was Vastenavond bij ons thuis een echt familiemoment. Mijn moeder bakte stapels pannenkoeken, mijn grootmoeder manden vol “Shrove Buns” en mijn vader haalde de beste stroop en suiker boven. We wisten dat de volgende dag het vasten begon, dus we aten met volle teugen. Het was een moment van gezelligheid, samen rond de tafel, lachend en genietend. Zowel met de familie als met de buren. Tegenwoordig doe ik het nog steeds met mijn kleinkinderen. Al vasten we nu niet meer zoals toen, het is een mooie manier om tradities door te geven.
NOOR & NOOR heeft decennialange ervaring in het opzetten en runnen van horecazaken, speciaalzaken en het leveren van diverse diensten, zowel B2B als B2C.
De hoofdactiviteiten van NOOR & NOOR zijn Sociale Media Management, het bouwen en beheren van websites en webshops, SEO Content Writing of het schrijven van zoekmachinegerelateerde artikels, Virtuele Assistentie en Link Building via deze website.
Conclusie
Vastenavond is meer dan alleen een feestdag; het is een traditie die eeuwenoude christelijke gebruiken met culinaire overvloed verbindt. Hoewel de vastenperiode zelf voor veel mensen aan betekenis heeft ingeboet, blijft de traditie van het samenzijn en het genieten van heerlijke gerechten voortleven.
Of je nu pannenkoeken bakt, “shrove buns” eet of een stevige stoofpot bereidt, Vastenavond herinnert ons eraan hoe belangrijk gedeelde maaltijden en familietradities zijn.
Hoe vier jij Vastenavond? Deel je favoriete gerechten en herinneringen in onze Facebookgroep.
Deel dit blogartikel!
Ken jij andere professionals, hobbykoks, collega’s, vrienden en/of kennissen die ook wat kunnen hebben aan onze blogartikels? We zouden het heel fijn vinden dat je dit blogartikel in jouw netwerk deelt. Het kan makkelijk met de onderstaande sociale media-knoppen. Alvast bedankt!
