Eerste publicatie: 05/12/2023
Niettegenstaande speculaas wel het hele jaar door te verkrijgen is, vindt de verkoop van deze fijn gekruide koekjes zijn hoogtepunt rond Sinterklaas. Maar wat is nu speculaas, van waar komt de naam, en wat zijn speculaasvrijers? Dat vertellen we je hier in dit artikel.
Inhoudsopgave
Speculaas: een tijdloze delicatesse
Speculaas, het kruidige koekje dat vaak wordt geassocieerd met Sinterklaas, is een klassieker die zijn oorsprong vindt in de rijke tradities van de Lage Landen. Het koekje, geliefd om zijn aromatische kruiden en karakteristieke vormen, heeft niet alleen een lange geschiedenis maar ook een veelzijdigheid die het tot een favoriet maakt in vele keukens.
Geschiedenis van speculaas
De geschiedenis van speculaas gaat terug tot de middeleeuwen, een tijd waarin specerijen zoals kaneel, nootmuskaat en kruidnagel via de handelsroutes naar Europa werden gebracht. Deze specerijen waren destijds kostbaar en werden beschouwd als luxeproducten. Het gebruik ervan in koekjes was een teken van welvaart en werd vaak geassocieerd met feestelijke gelegenheden.
De naam ‘speculaas’ is vermoedelijk afgeleid van het Latijnse woord ‘speculum’, wat ‘spiegel’ betekent. Dit verwijst naar de spiegelbeeldige patronen die in het deeg worden gedrukt met behulp van houten mallen. Deze mallen, vaak versierd met afbeeldingen van Sinterklaas of andere symbolische figuren, dragen bij aan de unieke uitstraling van speculaas.
Belgoo Beer 
Vanille Madagascar
NOOR & NOOR
Jeanne Gennar, Coffee with a Soul
Chef & Knife
Kyzoe Hosting & Design
Belgische Keurslagers
De magie van de ingrediënten
Wat speculaas zo bijzonder maakt, is het gebruik van een specifieke mix van kruiden, ook wel ‘speculaaskruiden’ genoemd. Deze mix bestaat meestal uit kaneel, nootmuskaat, kruidnagel, gember, kardemom en witte peper. De balans tussen deze kruiden is essentieel en kan variëren afhankelijk van regionale tradities of persoonlijke voorkeuren.
Daarnaast zijn de basisingrediënten van speculaas vrij eenvoudig: bloem, boter, suiker en bakpoeder. Toch zijn er subtiele verschillen in recepturen.
Er zijn heel veel recepten voor het maken van het speculaasdeeg. Het belangrijkste ingrediënt is uiteraard het speculaaskruid. ‘Kruiden’ eigenlijk, want het is een samenstelling van verschillende kruiden dat verschilt van bakker tot bakker.
Hier een voorbeeld van een samenstelling voor een kruidenmix voor een kruidenkoek voor Sinterklaas.
30 gram kaneelpoeder
10 gram kruidnagelpoeder
10 gram nootmuskaat
5 gram witte peper
5 gram anijszaad
5 gram korianderzaad
Stamp de specerijen goed fijn. Zeef ze door een fijne zeef en stamp de grovere stukken opnieuw. Bewaar ze koel en donker in een goed gesloten pot.
Zet in 2024 eens een gans op de Kersttafel. Weetjes en recept
Voor een geslaagd kerstdiner schijnt een kalkoen zo geschikt te zijn. Maar als je ook vindt dat het vlees nergens...
Logo laten maken of zelf ontwerpen? 6 tips
Sommige horecaondernemers denken dat een professioneel ontwerp van een logo onnodig is, en buiten hun bereik. Dat dit dat iets...
Stijgende diefstal in de horeca verkleinen via deze 5 stappen
De horecasector staat voor een groeiende uitdaging: diefstal. Zowel interne als externe diefstal heeft de afgelopen jaren wereldwijd een stijgende...
Kan een belastingvrijstelling op fooien in 2025 de horeca redden?
Er wordt steeds vaker gesuggereerd dat een belastingvrijstelling op fooien in 2025 een broodnodige reddingsboei kan zijn voor de horecasector....
Daarom moet ook jij inzetten op online cadeaubonnen
Niet iedereen in de horeca staat te springen om cadeaubonnen online aan te bieden. Toch lopen ze hiermee een belangrijke...
Sinterklaas en speculaasvrijers
Het snoepgoed van Sinterklaas stamt uit de 17de eeuw. Sinterklaas was toen, behalve een gulle kindervriend ook ‘huwelijksmakelaar’. De heilige Sint-Nicolaas was namelijk de beschermheer van het huwelijk en het gezin.
Rond 6 december konden jongens met een stuk marsepein een meisje hun liefde verklaren. Deze gewoonte van toen is vergelijkbaar met het sturen van een valentijnskaart nu.
Soms werd er geen marsepein gebruikt, maar speculaas. Het stuk koek dat een meisje dan kreeg, heette een speculaasvrijer.
Wanneer een meisje zo’n speculaaspop kreeg van een jongen, werd hij meestal een dag of twee later uitgenodigd op de koffie. Daar werd de gegeven koek terug voorgeschoteld en als het meisje de kop eraf gebeten had, betekende dat dat de liefde wederzijds was. Waren het de voeten, dan kon de jongeman het beter op een lopen zetten.
Hotel-Restaurant De Kommel
Weilandshof
The Mastercooks of Belgium
Bulles de Princesse
Traditioneel en modern gebruik
Hoewel speculaas van oudsher vooral rond Sinterklaas wordt gegeten, is het koekje tegenwoordig het hele jaar door verkrijgbaar. De veelzijdigheid van speculaas maakt het geschikt voor veel meer dan alleen bij de koffie. Denk bijvoorbeeld aan speculaastaart, speculaasijs of zelfs hartige gerechten met een vleugje speculaaskruiden.
Een van de meest geliefde moderne toepassingen is speculaaspasta, een smeuïge variant die perfect is voor op brood of als vulling in gebak. Dit product heeft een ware revolutie teweeggebracht en is inmiddels niet meer weg te denken uit supermarkten en keukens.
Nog een reeks van 50 culinaire citaten, quotes en (scheve) wijsheden over eten
Een eerste reeks van 50 culinaire citaten, quotes en (scheve) wijsheden over eten om je volgers mee op te vrolijken
Bakken in spiegelbeeld voor Sinterklaas en speculaasvrijers
Niettegenstaande speculaas wel het hele jaar door te verkrijgen is, vindt de verkoop van deze fijn gekruide koekjes zijn hoogtepunt...
Huiskamerrestaurant op 5 vlakken concurrentie met traditionele restaurant
Een huiskamerrestaurant is een eetgelegenheid die wordt opgezet in de privéwoning van een chef of gastheer/gastvrouw, waar gasten in een...
Welke wijn bij wild met zoete garnituur?
Al hoeft dit niet, bij wild serveert men veelal een zoete garnituur. En dan rijst de vraag welke wijn men...
De bevoorrading horeca wordt een groeiend probleem in 2025
Strengere regelgeving en afnemende bereikbaarheid maken het steeds moeilijker om de nodige producten en ingrediënten op tijd bij de zaak...
Ambachtelijke Grazense speculaas
Ook rond deze tijd van het jaar bakte meester-speculaasbakker Erika Vanvuchelen van de Ambachtelijke Grazense speculaasbakkerij reeds massa’s speculaas in allerlei vormen en smaken voor Sinterklaas.
Ambachtelijke Speculaasbakkerij Vanvuchelen is trouwens dé referentie als het neerkomt op heerlijke artisanale speculaas met een Vlaams-Brabantse toets. Ook Sinterklaas weet het.
Met trots mag Erika trouwens ook zeggen dat deze ambachtelijk gemaakt worden en haar producten sinds 2012 het label ‘Erkend Ambacht” dragen; een officieel wettelijk label toegekend door de FOD Economie aan ambachtelijke ondernemingen.
Het hele jaar door
Ben je een echte speculaasliefhebber en lust je het hele jaar door dit lekker kruidenkoekje dan vind je in de webshop van Erika Vanvuchelen tal van verschillende speculaaskoekjes. In verschillende vormen, maar ook met verschillende smaken.
Speculaas in de wereld
Hoewel speculaas zijn oorsprong heeft in Nederland en België, heeft het koekje ook internationaal bekendheid verworven. In Duitsland staat het bekend als ‘Spekulatius’, en in de Verenigde Staten zijn de ‘Biscoff’ koekjes van Lotus een populaire variant. Elk land heeft zijn eigen twist gegeven aan dit traditionele recept, maar de basis blijft overal herkenbaar.
NOOR & NOOR heeft decennialange ervaring in het opzetten en runnen van horecazaken, speciaalzaken en het leveren van diverse diensten, zowel B2B als B2C.
Voor de uitvoering van de activiteiten doet NOOR & NOOR beroep op vernieuwende inzichten en ideeën van jonge marketeers en micro-influencers voor het beheer van je sociale media.
NOOR & NOOR werkt nauw samen met gespecialiseerde partners voor de technische aspecten van de opdrachten, maar ook met jou voor accurate en recente content.
De hoofdactiviteiten van NOOR & NOOR zijn Sociale Media Management, het bouwen en beheren van websites en webshops, SEO Content Writing of het schrijven van zoekmachinegerelateerde artikels, Virtuele Assistentie en Link Building via deze website.
Gepersonaliseerde speculaas
Ben je een echte speculaasliefhebber en lust je het hele jaar door dit lekker kruidenkoekje dan vind je in de webshop van Erika Vanvuchelen tal van verschillende speculaaskoekjes. In verschillende vormen, maar ook met verschillende smaken.
Als eerste ambachtelijke speculaasbakkerij in België maakt Erika gebruik van de 3D-printtechniek. Ze print de speculaasmal namelijk zelf in eigen huis en dit met 100% voedselveilig materiaal dat bestaat uit 70% gerecycleerd PET. Je naam of logo op een speculaaskoekje, het kan al vanaf 100 stuks.
Abonneer je gratis op Horeca Webzine en ontvang op de eerste zaterdag van de maand in je mailbox het allerlaatste nieuws, originele tips, weetjes, inspirerende verhalen en aanbiedingen van en voor de horeca. Per direct ontvang je ook kortingen bij de Premium Partners. Het gehele jaar door maak je ook maandelijks kans op een gift van de Community Partners.
Conclusie
Speculaas is meer dan alleen een koekje; het is een stukje culinaire geschiedenis dat ons verbindt met tradities en feestelijkheden. Of je nu geniet van een zelfgemaakt koekje bij een kop koffie, of experimenteert met speculaas in creatieve recepten, dit iconische lekkernij blijft een bron van inspiratie en smaak.
Deel dit blogartikel!
Ken jij andere professionals, hobbykoks, collega’s, vrienden en/of kennissen die ook wat kunnen hebben aan onze blogartikels? We zouden het heel fijn vinden dat je dit blogartikel in jouw netwerk deelt. Het kan makkelijk met de onderstaande sociale media-knoppen. Alvast bedankt!
